حدیث وظیفه شناسی

امام سجّاد- علیه السّلام- می فرماید: 
اِعلَم رَحَمَکَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیکَ حُقوقاً مُحیطَةٌ بِکَ فِی کُلِّ حَرَکَةٍ تَحَرَّکتَها وَ سَکَنَةٍ سَکَنتَها اَو حالٍ حَلَّتها اَو مَنزِلَةٍ نَزَلتَها اَو جارِحَةٍ قَلَبتَها اَو ءَالَةٍ تَصَرَّفتَ فِیها فَاَکبَرِ حُقُوقُ اللهِ تَبارَکَ وَ تَعالی عَلَیکَ ما اَوجَبَ عَلَیکَ لِنَفسِهِ مِن حَقِّهِ الّذی هُوَ اصلُ الحُقوقِ 7
بدان که خدای عزّوجلّ را بر تو حقوقی است که در هر جنبشی که از تو سر می زند و هر آرامشی که داشته باشی و یا در هر حالی که باشی یا در هر منزلی که فرود آیی یا در هر عضوی که بگردانی یا در هر ابزاری که در آن تصرّف کنی، آن حقوق اطراف تو را فرا گرفته است . بزرگترین حقّ خدای تبارک و تعالی همان است که برای خویش بر تو واجب کرده؛ همان حقّی که ریشه همه حقوق است. 

************* 

امام علی– علیه السّلام- بارها پیروان خودرا به تقوی درقبال مسئولیّتهایی که بر دوش گرفته اند سفارش کرده و حتّی آنان را در مقابل زمین و حیوانات نیز مسئول دانسته و می فرمایند: 
اِتَّقُوااللهَ فِی عِِبادِهِ وَ بِلادِهِ فَاِنَّکُم مَسئُولُونَ حَتّی عَنِ البِقاعِ وَ البَهائِمِ وَ اَطِیعوا اللهَ وَ لا تَعصُوهُ 16
از خدا نسبت به بندگان و شهرهایش پروا کنید زیرا دارای مسئولیّت هستید حتّی نسبت به زمینها و حیوانات و خداوند را اطاعت کنید و از نافرمانی او بپرهیزید.

*******************

 حضرت علی علیه السلام در خطبه 149 می فرماید: «حُمِّلَ کلُّ امریٍ منکم مَجْهودَةُ؛ برای هر کس به اندازه توانایی او وظیفه ای تعیین شده است».

********************

«قال موسی بن جعفر(ع): وجدت علم الناس فی اربع. اولها: ان تعرف ربک، والثانیه: ان تعرف ما صنع بک، والثالثه: ان تعرف مااراد منک، والرابعه: ان تعرف ما یخرجک من دینک »

مسند الامام الکاظم، ج 1، ص 248.

حدیث خودشناسی

قرآن

1 سنریهم آیاتنا فی الآفاق، و فی انفسهم، حتی یتبین لهم انه الحق...(444)

آیات خود را در آفاق و در جانها و نفسهایتان به ایشان خواهیم نمود، تا بر آنان آشکارا شود که خدا (و آنچه از سوی خدا فرستاده شده) حق است و راست...

2 و فی الارض آیات للموقنین و فی انفسکم افلا تبصرون؟(445)

در زمین نشانه‏هایی است (از دانایی و توانایی خداوند)، برای باور آوران و یقین داران و نیز در جان و خویشتن خودتان، آیا نمی‏بینید و نمی‏نگرید؟

چگونه محاسبه نفس کنیم؟

بهترین طریق همان است که در حدیثی از امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل شده که بعد از نقل حدیث پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله که فرمود: «اکیس الکیسین من حاسب نفسه; عاقل ترین مردم کسی است که به محاسبه خویش پردازد» مردی از آن حضرت پرسید «یا امیرالمؤمنین و کیف یحاسب الرجل نفسه; ای امیرمؤمنان! انسان چگونه نفس خویش را محاسبه کند؟»

سوال

تمام زندگیت را دنبال جواب می گردی ،اما نمی دانی چه سوالی بپرسی

مشورت

امام رضا علیه السلام نیز می فرماید: «پدرم با سیاه سودانی مشورت می کرد. وقتی سبب را از ایشان پرسیدند، فرمود: شاید خداوند خیر را بر زبان وی جاری سازد».

آشنا به عیب هایش

« خیر بنده »
امام صادق سلام الله علیه :
إذا أرادَ اللّهُ بِعَبدٍ خَیراً، زَهَّدَهُ فِی الدُّنیا، وفَقَّهَهُ فِی الدّینَ، وبَصَّرَهُ عُیوبَها؛
هر گاه خداوند، خیر بنده اى را اراده کند، او را نسبت به دنیا، بى رغبت مى‌گردانَد و در دین، دانایش مى‌کند و عیب هایش را به او مى نمایانَد.
الکافی : ج ۲ ص ۱۳۰؛ فرهنگ‌نامه بصیرت ص 52

عیب دیگران

امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
أعقَلُ النّاسِ مَن کانَ بِعَیبِهِ بَصیراً، وعَن عَیبِ غَیرِهِ ضَریراً؛
خردمندترینِ مردم، کسى است که نسبت به عیب خویش، بینا باشد و از [دیدن] عیب دیگران، کور.
غرر الحکم : ح ۳۲۳۳ ؛ فرهنگ‌نامه بصیرت ص 100
 

خدایا بر تو پناه می برم از ..

رسول خدا صلى الله علیه و آله :
اللَّهُمَّ إنّی ... أعوذُ بِکَ مِن نَفسٍ لا تَشبَعُ، ومِن قَلبٍ لا یَخشَعُ، ومِن عَینٍ لا تَدمَعُ، ومِن دُعاءٍ لا یُسمَعُ، ومِن صَلاةٍ لا تَنفَعُ؛
خدایا ! من ... از نفسى که سیر نشود و دلى که فروتنى نکند و چشمى که نگرید و دعایى که شنیده نشود و نمازى که سود نبخشد، به تو پناه مى‏‌برم.

کتاب من لا یحضره الفقیه : ج ۱ ص ۳۳۵؛ شناخت‌نامه نماز ج 2 ص 580
  

خود شکن آینه شکستن خطاست

امام علی (ع) :از کسانی مباش که عیب ظاهری و واضح خود را نمی بیند ولی کوچکترین عیب دیگری برایش بزرگ است و نیز از کسانی مباش که گناه بسیار خویش را ناچیز می شمارد و اندک گناه دیگری در چشمان او بسیار است.   طرائف الحکم جلد 1 صفحه 353

هزاران قدم صحیح

برای صعود به قله هزاران قدم صحیح لازم است،

اما برای سقوط فقط یک قدم اشتباه کافیست

پس باید سعی کنمخودم را از