فرق شکل فکر کردن با روش فکر کردن

نظر استاد صفائی حائری در تفاوت بین شکل فکر کردن(منطق ) و (روش فکر کردن )‌

چیکیده:‌

استاد در منابعی که در پایین ذکر شده اینطور می فرمایندانسان برای اینکه از سطح حیوانیت به سطح انسانیت صعود کند باید به شناخت برسد و برای رسیدن به شناخت باید تفکر کند و برای تفکرکه به مواد فکری نیاز دارد «اطلاعاتی است که از بواسطه تدبر و تجربه و یا بواسطه علم حظوری از دو منبع هستی و نفس بدست می آید » و  به شکل فکر کردن نیاز دارد(یعنی منطق) ومهمتر از همه به روش تفکر(آزادی، آموزش ،تذکر) نیاز دارد

اما نکته مهم این است که به نظر فلاسفه و منطق دانها معمولا اکثر شکلها وقالبهای تفکر بصورت فطری و خودکار در مغز انسان انجام می شود

و به نظر استاد ،  این روش تفکر است که مهم و حیاتی است

بعنوان مثال درمنطق می خوانیم که برای اینکه یک قضیه منطقی درست از آب دربیاید و یقینی باشد نباید از لفظ مشترک استفاده کرد والا ابهام ایجاد می شود مثل در قضیه منطقی

«در باز است»- «باز پرنده است » ‌‌ پس« در پرنده است» چون از لفظ «باز»‌که لفظ مشترک است استفاده شده نتیجه غلط از آب در آمد.

و همه می دانیم که برای دانستن این موضوع که «در پرنده نیست» نیاز به منطق نیست چون این را هر روستایی می داند که قضیه ای که گذشت غلط است ودر نمی تواند پرنده باشد

البته مباحث جدل و مغالطه و.. در مناظرات کار برد خوبی دارند

در منابع زیر اهمیت روش تفکر را استاد اینطور بیان می کنند:

انسان را از هرچی منع کنی به آن حریص تر می شود

َ لَوْ مُنِعَ‏ النَّاسُ‏ عَنْ‏ فَتِ‏ الْبَعْرِ لَفَتُّوهُ وَ قَالُوا مَا نُهِینَا عَنْهُ إِلَّا وَ فِیهِ شَیْ‏ء

اگر مردم از شکستن پشکل شتر منع شوند ؛ اینکار را مرتکب شده وگویند:چیزی در آن هست که ما را منع کرده اند .

خبر در مستدرک سفینه 7/366 ودر منیة المرید شهید الثانی  « باب آداب المعلم مع طلبته » ص191ثبت است .

از اسارتها رها شودتا راه درست را ببینی

حضرت فاطمه سلام الله علیها :

مَن أصعَدَ إلَى اللّهِ خالِصَ عِبادَتِهِ أهبَطَ اللّهُ إلَیهِ أفضَلَ مَصلَحَتِهِ؛

هر که خداوند را بى پیرایه عبادت کند، خداوند برترین مصلحتش را نثار او مى کند.

بحار الأنوار ج ۷۰ ، ص ۲۴۹ / آینه یادها، ص 176

 

منتظر دیگری نباش تا تو را رشد دهد خودت دست به کار شو

الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : اِحمِلْ نفسَکَ لنفسِکَ، فإن لَم تَفعَلْ لَم یَحمِلْکَ غَیرُکَ .

امام صادق علیه السلام : خودت، بار خودت را به دوش کش و اگر چنین نکنى ، کسى دیگر بار تو را به دوش نکشد .

[ آزاد کننده ها ]

آزاد کننده ها:

-یاد مرگ 

- شناخت عشق برتر

- مقایسه آنچه بدست می آورم با آنچه از دست می دهم

-درک سرعت گذر زمان و کمبود وقت

- یاد افرادی که به ما محبت و ایثار کردند والان فراموش شده اند

- یاد مضلومان و گرسنگان و گرفتاران

- شناخت خود و اینکه این خود سیری ناپذیر است یعنی دنیا برای او مثل آب شور است که نه تنها تشنگی او را بر طرف نمی کند بلکه او را تشنه تر می کند البته برای درک این موضوع باید هم خود را بشناسد هم دنیا را و به تبع بعد از شناخت آنها انسان دنبال چیزی می گردد که او را سیراب کند پس لاجرم به خدا می رسد 

- بلاء و درد و رنچ و سختی  و بیماری و فقر و گرفتاری انسان را از مستی وغرور  ناشی از سیری و دنیازدگی نجات می دهد و به او یاد آوری می کند که نه به هوش و قدرت و سلامتی خودش امیدی است نه به دنیا و لذتها و قدرتهایش نه به آدم هایش همه ی اینها موقتی و بی ثباتند

- فطرت حقیقت طلب و کنجکاو و خدا پرست و کمال طلب

- اراده خدا

دنبال دوست می گردم تا از تنهایی دربیام چه کنم؟- جواب امام کاظم ع:

امام کاظم علیه السلام:

«أَلصَّبْرُ عَلَی الْوَحْدَةِ عَلامَةُ قُوَّةِ الْعَقْلِ، فَمَنْ عَقَلَ عَنِ اللّهِ تَبارَکَ وَ تَعالی إِعْتَزَلَ أَهْلَ الدُّنْیا وَ الرّاغِبینَ فیها وَ رَغِبَ فیما عِنْدَ رَبِّهِ وَ کانَ اللّهُ آنِسَهُ فِی الْوَحْشَةِ وَ صاحِبَهُ فِی الْوَحْدَةِ، وَ غِناهُ فِی الْعَیلَةِ وَ مُعِزَّهُ فی غَیرِ عَشیرَة»:  الکافی (ط - الإسلامیة) / ج‏1 / 17 / کتاب العقل و الجهل .....  ص : 10

صبر بر تنهایی، نشانه قوّت عقل است، هر که از طرف خداوند تبارک و تعالی تعقّل کند از اهل دنیا و راغبین در آن کناره گرفته و بدانچه نزد پروردگارش است رغبت نموده، و خداوند انیس او خواهد بود در هنگام وحشت ویار و همنشین او خواهد بود در تنهایی ، و ثروت او خواهد بود در نداری و عزّت و قدرت و آبروی او خواهد بود در بی تیره و تباری 

چه موقع کار امام زمان سخت می شود...

مِحْنَةُ النَّاسِ‏ عَلَیْنَا عَظِیمَةٌ إِنْ دَعَوْنَاهُمْ لَمْ یُجِیبُونَا وَ إِنْ تَرَکْنَاهُمْ لَمْ یَهْتَدُوا بِغَیْرِنَا.

بحار الأنوار (ط - بیروت) / ج‏23 / 102 / باب 6 

ترجمه:

بلاها و امتحانات مردم برما عظیم است ،زیرا وقتی آنها را به سمت خودمان دعوت می کنیم ،دعوت ما را جواب نمی دهند و از طرفی اگر رهایشان کنیم ،هدایت نمی شوند.

وقتی نمی دانم کدام کار درست است چه کنم؟

امام باقر علیه السلام:

الوُقوفُ عِندَ الشُّبهَةِ خَیرٌ مِنَ الاقتِحامِ فی الهَلَکةِ؛

توقف در امور مشتبه، بهتر از فرو رفتن در هلاکت است.

الکافی: ج ۱ ص ۵۰ ح ۹/ چشم تماشا، ص156

 

هیچ کس را درمان مکن

پیامبر اکرم (ص)  می فرمایند:

لا تُداوِ اَحَدا حَتّى تَعرِفَ داءَهُ
هیچ کس را درمان مکن، مگر آن گاه که بیمارى او را بشناسى.

نهج الفصاحه، ح 1726

از میهمانی دادن نترسید

 پیامبر اکرم (ص)می فرمایند:

اَلضَّیفُ یَنزِلُ بِرِزقِهِ وَیَرتَحِلُ بِذُنوبِ اَهلِ البَیتِ.
میهمان، روزى خود را می ‏آورد و گناهان اهل خانه را می ‏برد.

بحارالأنوار، ج 75، ص 461، ح 14

**********************

حدیث (1168) پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:

لایَتَکَلَّفَنَّ أَحَدٌ لِضَیفِهِ ما لا یَقدِرُ
هیچ کس نباید بیش از توانش خود را براى میهمان به زحمت اندازد.

کنزالعمال، ح 25876