ای انسان ، تو آزاد آفریده شدی ،پس برده دیگری نباش
♣امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید:
«... لَا تَکُنْ عَبْدَ غَیْرِکَ وَ قَدْ جَعَلَکَ اللَّهُ حُرّا
برده دیگری مباش، در حالی که خداوند تو را آزاد آفریده است .»
نهج البلاغه، . همان، . نامه . 31 .
♣ الناسُ کُلُّهُم اَحرارٍ اِلاّ من اَقَرَّ علی نفسِهِ باالعبودیةٍ
«تمام مردم آزاد آفریده شده اند، مگر کسانی که از روز اختیار، بردگی را برای خود پذیرفته اند.»
2- وسایل الشیعه، ج 3، ص 243.
«من ترک الشهوات کان حرا; (6) هر کس خواهشهای نفسانی را فروگذارد، آزاد است .»
و نیز در روایت دیگری می فرماید:
«عبد الشهوة اذل من عبدالرق; (7) بنده شهوت، ذلیل تر از بنده زر خرید است .»
و در روایت دیگری می فرماید:
«عبد الشهوة اسیر لاینفک اسره; (8) بنده شهوت اسیری است که اسارتش دائمی است .»
در برخی از روایات، زهد و تقوا به عنوان عامل آزادگی انسان توصیف شده است، مانند:
1 . امام علی علیه السلام فرمودند:
«من زهد فی الدنیا اعتق نفسه وارضی ربه; (9) هر کس به دنیا پشت کند، نفس خویش را آزاد کرده و خدای خود را خشنود ساخته است .»
2 . و نیز آن امام علیه السلام فرمودند: «فان تقوی الله مفتاح سداد، وذخیرة معاد، وعتق من کل ملکة، ونجاة من کل هلکة; (10) همانا تقوای الهی کلید هر در بسته و ذخیره رستاخیز، و عامل آزادگی از هرگونه بردگی و نجات از هرگونه هلاکت است .»
و در مواردی طمع ورزی و زیاده خواهی علت رقیت تلقی گشته است . امام علیه السلام در این باره می فرماید: «الطمع رق مخلد; (11)طمع کاری بندگی همیشگی است .»
و در روایت دیگری می فرماید: «لا یسترقنک الطمع وقد جعلک الله حرا; (12) مبادا طمع ورزی تو را بنده و برده خویش سازد، در حالی که خداوند تو را آزاد آفریده است .»
گاهی در روایات بی نیازی از دیگران را مایه آزادگی روحی و معنوی انسان دانسته اند . چنانکه امام علی علیه السلام می فرماید: «احتج الی من شئت تکن اسیره، استغن عن من شئت تکن نظیره، احسن الی من شئت تکن امیره; به هر که می خواهی نیازمند باش تا برده او باشی، از هر کس که می خواهی بی نیاز باش تا مثل او گردی، به هر کسی که می خواهی نیکی کن تا امیر او شوی .»
بر اساس این روایت نیازمندی به افراد دیگر، نوعی رقیت و بردگی روحی و معنوی است . ادامه دارد ... .
پی نوشت:
1) نهج البلاغه، . همان، . نامه . 31 .
2) طه/14 .
3) حجر/99 .
4) زمر/2 .
5) انبیاء/25 .
6) نهج البلاغه، خطبه 176 .
7) شرح نهج البلاغه، عبدالحمید بن ابی الحدید معتزلی، قم، 1404 ق، چ 20، ص 342، ح 928 .
8) مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسسه آل البیت، الطبعة الثانیة، 1408 ق، ج 18، ص 346 .
9) غررالحکم و دررالکلم، انتشارات دارالکتاب، قم، بی تا، ج 2، ص 685، فصل 78، ح 1153 .
10) نهج البلاغه، خطبه 130 .
11) غررالحکم و دررالکلم، ج 1، ص 33، ح 1026 .
12) همان، ج 2، ص 811، فصل 85، ح 166 .
