▒◄شناخت (مترادفهای شناخت در احادیث:معرفة - فقه -حکمت-بصیرت-و..)

دانلود--»شناخت (مترادفهای شناخت در احادیث:معرفة - فقه -حکمت-بصیرت-و..).

*********************

رسول اللّه صلی الله علیه و آله : لِکُلِّ شَیءٍ عِمادٌ ، وعِمادُ هذَا الدّینِ الفِقهُ .  بحار الأنوار : ج 1 ص 216 ح 30

پیامبر صلی الله علیه و آله : هر چیزى را ستونى است و ستون این دین ، فهم (آگاهى ژرف) است .

*******************

الإمام الکاظم علیه السلام ـ لِهِشامِ بنِ الحَکَمِ ـ : یا هِشامُ ، ما بَعَثَ اللّه ُ أنبِیاءَهُ ورُسُلَهُ إلى عِبادِهِ إلاّ لِیَعقِلوا عَنِ اللّه ، فَأَحسَنُهُمُ استِجابَةً أحسَنُهُم مَعرِفَةً .  الکافی : ج 1 ص 16 ح 12 .

امام کاظم علیه السلام ـ به هشام بن حکم ـ : اى هشام! خداوند ، پیامبران و رسولانش را به سوى بندگان خود نفرستاده ، مگر بدان جهت که بصیرت الهى پیدا کنند . از این رو ، بهترین کسانى که دعوت آنان را اجابت مى کنند ، کسانى هستند که شناخت بهترى دارند .

**************

الإمامُ علیٌّ علیه السلام: «ما مِنْ حَرَکَةٍ إلا و أنْتَ مُحْتاجٌ فیها إلی مَعْرِفَةٍ؛ بحارالانوار، ج 74،ص 268،باب11.

 هیچ حرکتی نیست مگر اینکه به معرفت آن نیازمندی».

******************************

رسولُ اللّه(ص):  لیسَ الأعمی مَن یَعْمی بَصرُهُ ، إنَّما الأعمی مَن تَعْمی بَصیرتُهُ . کنز العمّال

کور آن نیست که چشمش نابینا باشد بلکه کور [واقعی] آن کسی است که دیده بصیرتش کور باشد

**********************

امام علی (ع): وَامضِ عَلی بَصیرتِکَ وَ شَمَّر لِحَربِ مَن حارَبَکَ وَادعُ إلی سَبیل رَبَّک...؛

با بینش و بصیرتت حرکت کن و با آن که با تو در جنگ است آماده پیکار شو و مردم را به راه پروردگارت بخوان. بحارالانوار: ج 33، ص 594.

……………………………………………….

امام صادق (ع): العَامِلُ عَلَی غَیرِ بَصیرَه کالسَّائِر عَلی غیر الطَّریق و لا یَزیدُهُ سُرعَهُ السَّیر مِنَ الطَّریق إلاّ بُعدَاً ؛ کتاب کافی جلد 1 ص :54 روایة: 1

آن که بدون بصیرت در مسیری قدم برمی دارد مانند کسی است که بیراهه می رود و سرعت او جز بر دوری اش از مقصد نمی افزاید.

……………………………………………….

امام صادق (ع): مَن فَتَحَ الله عَینَ قَلبِهِ وَ بَصیرَهَ عَیِنهِ بِالاعتِبارِ فَقَد أعطاهُ مَنزِلَهً رفیعَهً وَ زُلفَهً عظیمَهً؛

بحارالانوار، ج 68، ص 326.

کسی که خداوند متعال چشم دل و دیده ی بصیرتش را برای عبرت گیری باز نموده در واقع مقامی والا و مرتبتی بزرگ به او عنایت کرده است.

.………………………………………………..

امام صادق علیه السلام: اِنَّما شیعَتُنا اَصحابُ الاَرْبَعَةِ الاَعْیُنِ: عَینانِ فِى الرَّاْسِ وَ عَیْنانِ فِى القَلْبِ .اَلا وَ الْخَلائِقُ کُلُّهُمْ کَذالِکَ اِلاّ اَنَّ اللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ فَتَحَ اَبْصارَکُمْ وَ اَعْمى اَبْصارَهُمْ؛ کافى، ج 8، ص 215، ح 260.

شیعیان ما، با چهار چشم مى بینند: دو چشم در سر و دو چشم در دل. بدانید که همه مردم، چهار چشم دارند؛ امّا خداوند چشم هاى دل شما را بینا و چشم هاى دل آنها (مخالفانتان) را نابینا ساخته است.

**************

پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ دینَ اللّه ِ تَعالى لَنْ یَنْتَصُرَهُ اِلاّ مَنْ حاطَهُ مِنْ جَمیعِ جَوانِبِه؛ کنز العمّال، ح 28886.

هرگز دین خدا را جز کسى که به تمام جوانب آن اِحاطه داشته باشد، نمى تواند یارى کند.

*****************

 

امام رضا (ع): وَاعلَم أنَّ العَمَلَ الدَّائِمَ القَلیلَ عَلَی الیقینِ وَ البَصیرَةِ أفضَلُ عندالله مِنَ العَمَلِ الکَثیر عَلی غیر یقینٍ وَ الجَهدِ؛ بحار الانوار، ج 75، ص 348. ♣

بدان که عمل دائم کم با یقین و بصیرت نزد خدا بهتر است از عمل زیاد و سخت بدون یقین.

……………………………………….

امام صادق (ع): لا یَصِحُّ الاعِتبَارُ إلاّ لأهلِ الصَّفا وَ البَصیرَة ؛بحار الانوار، ج 68، ص 326.♣

عبرت صحیح و مفید فقط برای اهل بصیرت و پاکدلان میسر می گردد.

……………………………………….

امام علی (ع): لا عِلمَ لِمَن لا بَصِیرَةَ لَهُ؛♣ غررالحکم ترجمه محلاتی  حدیث  10773

انسان بی بصیرت به دانش واقعی دست نخواهد یافت.

…………………………………………..

امام علی (ع):لا یَحمِلُ هذَا العَلَمَ إلاّ أهلُ البَصَرِ وَ الصَّبر وَ العِلم بِمَواقع الحَقِّ؛ نهج البلاغه خطبه 173

این پرچم امامت و رهبری و قبول آن را جز افراد با بصیرت و آگاه و با استقامت و عالم به جایگاه حق به دوش نمی کشند.

……………………………………نشانه های آدم بصیر

امام علی (ع):أبصَرُ النَّاسِ مَن أبصَرَ عُیُوبَهُ وَ أقلَعَ عَن ذُنُوبِهِ؛ غررالحکم ترجمه خوانساری3061

با بصیرت ترین مردم کسی است که عیب های خود را بشناسد و از گناهان خویش دست شوید.

………………………………………….

امام علی (ع):نَظَرُ البَصَرِ لا یُجدی إذا عَمِیَتِ البَصیرةُ؛ شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم / باب البصیرة(بینائى)

نگریستن با چشم در صورت کوردلی، بی نتیجه است.           

………………………………………….

امام علی (ع):الفِطنَةُ بِالبَصیرَةِ؛ غرر الحکم : ج1 ص 18 ح 38 و 39 و 40

استقامت، فهم و زیرکی، با بصیرت به دست می آید.

………………………………………….

امام علی (ع):إنَّ الدَّنیا مُنتَهی بَصَرِ الأعمی؛ غررالحکم، 2/ 655.

همانا دنیا آخرین حد میدان دید افراد کوردل است.

......................................... .........................................

امام علی (ع):فَقدُ البَصَرِ أهوَنُ مِن فِقدانِ البَصیرَةِ؛ غررالحکم 6536

از دست دادن بینائی آسانتر است تا از دست دادن بصیرت و بینش.

………………………………………….

امام علی (ع):مَن أبصَرَ بِها الدنّیا بَصَّرَتهُ وَ مَن أبصَرَ إلَیها أعمَتهُ؛ نهج البلاغه خطبه شماره 82

هر کس به دیده ی عبرت بین به دنیا بنگرد، دنیا بینایش کند و هر کس بدان با دیده ی تمایل بنگرد، دنیا کورش سازد.

………………………………………….

امام علی (ع):المُذنِبُ عَلی بَصیرَةٍ غَیُر مُستَحِقٍّ لِلعَفوِ؛ غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 1 391

گناهکار از روی آگاهی و بصیرت، مستحق بخشش نیست.

………………………………………….

امام علی (ع):إنَّ نورَ البصیرةِ روحُ الحَیاهِ الَّذی لا یَنفَعُ ایمانُ إلاّ به مَعَ اتَّباعِ کَلِمَهِ اللهِ وَ التَّصدِیقِ بِهَا؛ بحارالانوار، ج 30، ص 38.

به درستی که نور بصیرت و بینش، روح و اصل حیات است و ایمان جز با آن و متابعت کلمه الله و قبولی آن سودی ندهد.

………………………………………….

امام علی (ع):فاقِدُ البَصَرِ فاسِدُ النَّظَر؛ بحارالانوار، ج32، ص 355.

آن که بصیرت و بینش ندارد نظریه و اندیشه هایش هم نادرست و بی ارزش است.

………………………………………………

امام علی (ع): مَنِ استَقبَل الاُمورِ اَبصَر- غررالحکم ترجمه خوانساری حدیث 7802

هر که استقبال کند کارها را بینا گردد.

………………………………………………

امام علی (ع):مَن ذَکَرَ اللَّهَ اِستَبصَر- غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 7800

هر که یاد کند خدا را بینا گردد.

………………………………………………رابطه متقابل بصیرت وعبرت

امام علی (ع):بِالاِستِبصَار یَحصِلُ الاِعتِبارَ -غررالحکم حدیث3 239

با بصیرت‌جویی پندگیری به دست آید.

……………………………………………اهمیت بصیرت

امام علی (ع):ذِهابُ البَصَرِ خیرٌ مِن عَمَی البَصِیرة- غررالحکم حدیث    4 32

کوری دیده، بهتر است از کوری بصیرت.

………………………………………………………..راه کسب بصیرت

امام صادق (ع): تاهَ ^◘ مَن جَهِلَ وَ اهتَدی مَن أبصَرَ وَ عَقَلَ؛ کافی، ج 2، ص 48.

هر که جهالت ورزید هلاک شد و هر که با دیده ی بصیرت نگریست و تعقل کرد، هدایت یافت.

◘ تاهَ : تَوْهاً [ توه ]: رفت و نابود شد،خود بزرگ بین شد، گمراه شد ، سرگشته و سرگردان شد ، عقل او مختلّ شد

.....................................

 امام علی (ع): فإنّما البَصیرُ مَن سمِعَ فتَفَکّرَ ، و نَظرَ فأبْصرَ ، و انْتَفعَ بالعِبَرِ ، ثُمّ سَلَکَ جَدَدا واضِحا یَتَجنّبُ فیهِ الصَّرْعَةَ فی المَهاوِی . نهج البلاغة، خطبة 153

با بصیرت کسی است که بشنود و بیندیشد، نگاه کند و ببیند، از عبرت‌ها بهره گیرد، آن گاه راه روشنی را بپیماید که در آن از افتادن در پرتگاه‌ها به دور ماند.

.............................

پیامبراکرم صلی الله (ص):مَن زَهَدَ فی الدُّنیا عَلَّمَهُ الله بِلا تَعَلُّمٍ وَ جَعَلَهُ بصیراً؛ نهج الفصاحه 735

هر که از دنیا بگذرد، خدا او را بدون تعلّم، علم آموزد و او را بصیر و آگاه قرار دهد.

……………………………….لازمه هدایتïبصیرت.لازمه بصیرتïتدبر

امام صادق (ع): کَیفَ یَهتَدی مَن لَم یُبصِر وَ کَیفَ یُبصِر مَن لَم یَتَدبَّر؛ اصول کافی، ج 1، ص 183.

چگونه هدایت پذیرد آن که بصیرت ندارد و چگونه بصیرت یابد آن که تدبیر ندارد.

....................................

امام علی (ع):مَن تَفَکَّرَ أبصَرَ . نهج البلاغة : الکتاب 31 منتخب میزان الحکمة : 454♣

هر که بیندیشد ، بینا شود .

………………………

امام حسن (ع):التفکُّرُ حَیاةُ قَلبِ البَصیرِ . بحار الأنوار : 78 / 115 / 11 منتخب میزان الحکمة : 454♣

اندیشیدن، مایه زنده دلیِ صاحب بصیرت است.

……………………

امام کاظم (ع):تفقهوا فی دینِ الله فَأنَّ الفِقهَ مِفتاحُ البَصیرةِ وَ تَمامُ العِبادَةِ؛

در دین خدا تفقه و کاوش کنید، چرا که فقه و فهم دین، کلید بصیرت و کامل کننده عبادت است.

بحارالانوار، ج 10، ص 247

……………………..دعا

امام سجاد (ع):اللّهُمَّ أعطِنی بَصیرَهً فی دینِکَ وَ فَهماً فی حُکمِکَ وَ فِقهاً فی علمِکَ؛

خدایا مرا بصیرتی در دین خود و فراستی در حکم خود و فهم و هوشی در علم کتاب خود عطا فرما.

دعای ابوحمزه الثمالی

………………………………..عبرت گیری مدام

امام علی (ع):دَوامُ الاعتِبارِ یُؤَدّی إلَی الاستِبصارِ ، ویُثمِرُ الازدِجارَ . ^{غرر الحکم : 5150 منتخب میزان الحکمة : 356}

عبرت گرفتن مداوم به بصیرت دل می‌انجامد و باز ایستادن (از گناه و خطا) به بار می‌آورد .

…………………

امام علی (ع): فِی کُلِّ اعتِبَار اِستِبصَار - غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث4 396

در هر پند گرفتنی بینایی است.

…………………… تفکر وعبرت گیری

امام علی (ع): رَحِمَ اللَّهُ اِمرَءً تَفکََّر فَاِعتَبر و اِعتبر فَابصَر

خدا رحمت کند کسی را که تفکّر کند و عبرت گیرد، و پس از آن که عبرت گرفت بینا گردد.

غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث4 42

*******************************

 

نظر البصر لایجدی اذا عمیت البصیره؛  هرگاه دیده بصیرت کور باشد، نگاه چشم سودی ندهد ^{(غررالحکم و دررالکلم، ح 9972).}

**************************دلیل بی بصیرتی:

امام علی (ع):لِحُبَّ الدُّنیا صَمَّتِ الاَسمَاعُ عَن سَمَاعٍ الحِکمَهِ وَ عَمِیَتِ القُلُوبُ عَن نُور البَصیرَةِ؛

به سبب دوستی دنیا، گوشها از شنیدن حکمت، کر و دلها از دیدن نور بصیرت، کور می شوند.

غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث5 42 ♣

……………………………………….

امام علی (ع):دَوَامُ الغَفلَةِ یُعمِی البَصیرهَ؛ . ^{(غرر الحکم و دررالکلم، ح 5146)}

غفلت دائمی موجب کوردلی و بی بصیرتی است.

……………………………………….

امام علی (ع):لا بَصیرَهَ لِمَن لا فِکَر لَهُ؛♣ غررالحکم ترجمه محلاتی  حدیث  10774

آن که اندیشه ای ندارد، بی بصیرت است.

…………………………………………..

امام علی (ع): الاَّمانّی تُعمِی أعیُنَ البَصائِرِ؛ بحار الانوار، ج 70، ص 170.

آرزوهای طولانی، دیده ی بصیرت مردمان را کور می کند.

*******************************

الامام علی «ع»: فقد البصر أهون من فقد البصیرة. «« غرر الحکم»/ 227»

امام على «ع»: چشم سر را از دست دادن آسانتر است تا چشم دل.

************

عنه علیه السلام : العامِلُ عَلى غَیرِ بَصیرَةٍ کالسّائرِ عَلى سَرابٍ بِقِیعَةٍ ، لا تَزیدُهُ سُرعَةُ سَیرِهِ إلاّ بُعدا الأمالی للمفید : 42/11

امام صادق علیه السلام : کسى که بدون بصیرت عمل کند، مانند کسى است که به دنبال سراب بیابان راه پیماید. او هر چه تندتر رود دورتر مى افتد.

***************

الإمامُ علیٌّ علیه السلام : العِلمُ أوَّلُ دَلیلٍ، و المَعرِفَةُ آخِرُ نِهایَةٍ . غرر الحکم : 2061.

امام على علیه السلام : علم ، نخستین راهنماست و شناخت [حق تعالى] نقطه پایان است.

*********************

عنه علیه السلام : المَعرِفَةُ دَهَشٌ ، و الخُلُوُّ مِنها غَطَشٌ . غرر الحکم : 1603.

امام على علیه السلام : شناخت، حیرت است و بى بهرگى از آن نابینایى.

*********************

عنه علیه السلام : المَعرِفَةُ نورُ القَلبِ . غرر الحکم : 538.

امام على علیه السلام : شناخت، روشنایى دل است.

*********************

عنه علیه السلام : المَعرِفَةُ بُرهانُ الفَضلِ غرر الحکم : 829.

امام على علیه السلام : شناخت، نشان فضیلت است.

*********************

عنه علیه السلام : المَعرِفَةُ الفَوزُ بالقُدسِ . غرر الحکم : 542 .

امام على علیه السلام : شناختِ [حقّ، موجب ]دست یافتن به قداست است.

*********************

عنه علیه السلام : الإیمانُ مَعرِفَةٌ بِالقَلبِ . نهج البلاغة : الحکمة 227 .

امام على علیه السلام : ایمان، شناخت با دل است.

***********************

الإمامُ الباقرُ علیه السلام ـ فی قولِهِ تَعالى : «و مَن یُؤْتَ الحِکمَةَ فقَدْ اُوتِیَ خَیرا کَثیرا» البقرة : 269 . .  ـ : المَعرِفَةُ بحار الأنوار : 1/215/23

امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه «و هرکه حکمت داده شود، هر آینه خیر فراوان داده شده است» ـ فرمود : یعنى شناخت.

*********************** عمل بی شناخت بی ارزش است

صفات الشیعة عن المعصومِ علیه السلام : بَعضُکُم أکثَرُ صَلاةً مِن بَعضٍ ، و بَعضُکُم أکثَرُ حَجّا مِن بَعضٍ ، و بَعضُکُم أکثَرُ صَدَقَةً مِن بَعضٍ ، و بَعضُکُم أکثَرُ صِیاما مِن بَعضٍ ، و أفضَلُکُم أفضَلُ مَعرِفَةً صفات الشیعة : 93/28 .

صفات الشیعه ـ به نقل از معصوم علیه السلام ـ : بعضى از شما از بعضى دیگر بیشتر نماز مى خوانند، بعضى بیشتر از دیگران حج مى گزارند، بعضى بیشتر از دیگران صدقه مى دهند و بعضى بیشتر از دیگران روزه مى گیرند، اما برترین شما کسى است که شناختش برتر باشد.

*********************** شناخت بی عمل هم بی ارزش است

الإمامُ الباقرُ علیه السلام : لا یُقبَلُ عَمَلٌ إلاّ بِمَعرِفَةٍ، و لا مَعرِفَةٌ إلاّ بِعَمَلٍ ، و مَن عَرَفَ دَلَّتهُ مَعرِفتُهُ عَلَى العَمَلِ ، و مَن لَم یَعرِفْ فَلا عَمَلَ لَهُ . تحف العقول : 294 .

امام باقر علیه السلام : هیچ عملى جز با شناخت و هیچ شناختى جز با عمل پذیرفته نشود . هرکه شناخت پیدا کند، آن شناخت او را به عمل رهنمون مى شود و هرکه شناخت نداشته باشد، او را عملى نباشد.

***********************

عنه علیه السلام ـ فِی الحِکَمِ المَنسوبَةِ إلَیهِ ـ : لا تَقسِروا أولادَکُم عَلى آدابِکُم ، فَإِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَیرِ زِمانِکُم .  شرح نهج البلاغة : ج 20 ص 267 ح 102 .♣

امام على علیه السلام ـ در حکمت هاى منسوب به ایشان ـ : فرزندانتان را بر روش و آداب خویش ، مجبور مسازید؛ زیرا آنان ، براى زمانى دیگر ، جز زمان شما ، آفریده شده اند .

***********************

الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : لا یَقبَلُ اللّه ُ عَمَلاً إلاّ بِمَعرِفَةٍ ، و لا مَعرِفَةً إلاّ بِعَمَلٍ ، فمَن عَرَفَ دَلَّتهُ المَعرِفَةُ عَلَى العَمَلِ ، و مَن لَم یَعمَلْ فلا مَعرِفَةَ لَهُ . الکافی : 1/44/2 

امام صادق علیه السلام : خداوند هیچ عملى را جز با شناخت نپذیرد و هیچ شناختى را جز با عمل. پس هرکه شناخت پیدا کند، آن شناخت او را به عمل رهنمون شود و کسى که عمل نکند، شناخت ندارد.

*********************** تفکر منحرف= شناخت منحرف

الإمامُ علیٌّ علیه السلام : رُبَّ مَعرِفةٍ أدَّت إلى تَضلیلٍ . غرر الحکم : 5349.

امام على علیه السلام : بسا شناختى که به گمراه کردن منتهى شود.

***********************

عنه علیه السلام : رُبَّ عِلمٍ أدّى إلى مَضَلَّتِکَ . غرر الحکم : 5352 .

امام على علیه السلام : بسا دانشى که به گمراهى تو منجر شود.

*********************** تدبرمواد خام شناخت

الإمامُ علیٌّ علیه السلام : العِلمُ لِقاحُ المَعرِفَةِ . غرر الحکم : 830 .

امام على علیه السلام : دانش، بارور شدن شناخت است.

***********************

عنه علیه السلام : لِقاحُ المَعرِفةِ دِراسَةُ العِلمِ ، لِقاحُ العِلمِ التَّصَوُّرُ و الفَهمُ . غرر الحکم : 7622 و 7623 

امام على علیه السلام : بارور شدن شناخت به تحصیل دانش است؛ بارور شدن دانش به تصوّر و فهم [درست و دقیق آن ]است.

***********************

الإمامُ الحسینُ علیه السلام : دِراسَةُ العِلمِ لِقاحُ المَعرِفةِ . بحار الأنوار : 78/128/11

امام حسین علیه السلام : تحصیل دانش، سبب بارورى شناخت است.

***********************

عنه علیه السلام ـ فی التّوحیدِ ـ : لا تَنالُهُ الأوهامُ فتُقَدِّرَهُ، و لا تَتَوَهَّمُهُ الفِطَنُ فتُصَوِّرَهُ ، و لا تُدرِکُهُ الحَواسُّ فتُحِسَّهُ ، و لا تَلمِسُهُ الأیدی فتَمَسَّهُ . نهج البلاغة : الخطبة 186.

امام على علیه السلام ـ در باب یگانگى خدا ـ فرمود : وهمها به او نمى رسند، تا اندازه گیریش کنند و اندیشه هاى باریک بین او را در وهم نیاورند تا تصوّرش نمایند و حواسّ به او نرسند، تا حسّش کنند و دست ها او را لمس نمى کنند، تا با او تماس پیدا نمایند .

***********************

الأمالی للصدوق : فی مُناظَرَةِ الإمامِ الصّادِقِ و أبی شاکِرٍ الدَّیصانیِّ: قالَ أبو شاکِرٍ : قَد عَلمِتَ أنّا لا نَقبَلُ إلاّ ما أدرَکناهُ بِأبصارِنا ، أو سَمِعناهُ بِآذانِنا ، أو لَمَسناهُ بِأکُفِّنا ، أو شَمَمناهُ بِمَناخِرِنا ، أو ذُقناهُ بِأفواهِنا ، أو تَصَوَّرَ فی القُلوبِ بَیانا ، و استَنبَطَتهُ الرِّوایاتُ إیقانا . فقالَ الصادِقُ علیه السلام : ذَکَرتَ الحَواسَّ الخَمسَ و هِیَ لا تَنفَعُ شَیئا بِغَیرِ دَلیلٍ ، کَما لا تَقطَعُ الظُّلمَةُ بِغَیرِ مِصباحٍ .

 الأمالی للصدوق : 433/571 .

الأمالى للصدوق : در مناظره امام صادق علیه السلام و ابو شاکر دیصانى آمده است: ابو شاکر گفت: مى دانید که ما فقط آن چیزى را مى پذیریم که با چشمان خود ببینیم، یا با گوشهایمان بشنویم، یا با دستهایمان لمس کنیم، یا با بینى خود ببوییم، یا با دهانمان بچشیم، یا در دلهایمان تصوّر روشنى از آن داشته باشیم، یا نقل و گزارشهاى مسلّم و یقینى آن را به دست دهد. حضرت فرمود: حواس پنجگانه را ذکر کردى. این حواس بدون راهنما (عقل) هیچ سودى نمى بخشند، همچنان که تاریکى را بدون چراغ روشن نمى توانیم بپیمائیم.

*********************** تعرف اشیاء‌ به اضدادها

الإمامُ علیٌّ علیه السلام : اعْلَموا أنَّکُم لَن تَعرِفوا الرُّشدَ حتّى تَعرِفوا الّذی تَرَکَهُ ، و لَن تَأخُذوا بِمیثاقِ الکِتابِ حتّى تَعرِفوا الّذی نَقَضَهُ ، و لَن تَمَسَّکوا بِهِ حتّى تَعرِفوا الّذی نَبَذَهُ . نهج البلاغة : الخطبة 147.

امام على علیه السلام : بدانید که شما هرگز راه راست را نخواهید شناخت، مگر این که کسى را که آن را رها کرده است بشناسید و هرگز به پیمان قرآن وفا نخواهید کرد، مگر آن گاه که کسى را که این پیمان را شکسته است بشناسید و هرگز به قرآن چنگ نخواهید زد، مگر این که کسى را که آن را کنار زده است بشناسید

**********************

الإمامُ علیٌّ علیه السلام : یَسیرُ المَعرِفَةِ یُوجِبُ الزُّهدَ فی الدّنیا غرر الحکم : 10984.

امام على علیه السلام : اندکى شناخت، موجب دل برکندن از دنیا مى شود.

**********************

عنه علیه السلام : مَن صَحَّت مَعرِفَتُهُ انصَرَفَت عَنِ العالَمِ الفانی نَفسُهُ و هِمَّتُهُ . غرر الحکم : 9142 .

امام على علیه السلام : هر که شناختش درست باشد، جانش و همّتش از این جهان فانى، روی گردان شود.

**********************

عنه علیه السلام : ثَمَرَةُ المَعرِفَةِ العُزوفُ عَن دارِ الفَناءِ . غرر الحکم : 4651 .

امام على علیه السلام : ثمره شناخت، پشت کردن به سراى فناست.

**********************

عنه علیه السلام : مَن عَرَفَ کَفَّ . غرر الحکم : 7645

امام على علیه السلام : هر که به معرفت دست یابد خویشتندار شود.

**********************

لإمامُ زینَ العابدینُ علیه السلام ـ فی الدُّعاءِ ـ : و اجعَلْنا مِنَ الّذینَ اشتَغَلوا بِالذِّکرِ عَنِ الشَّهَواتِ ، و خالَفوا دَواعِیَ العِزَّةِ . کذا فی المصدر، و لعلّ الصحیح : «الغِرَّة بِواضِحاتِ المَعرِفَةِ  بحار الأنوار : 94/127/19 .

امام زین العابدین علیه السلام ـ در دعا ـ گفت : و ما را از کسانى قرار ده که با یاد تو از خواهشهاى نفس باز ماندند و با روشنى هاى شناخت، با انگیزهاى قدرت طلبى مخالفت کردند.

******************

و امام سجاد(ع) فرموده است: «لا عباده الا با التفقه»؛ میزان الحکمه، ج3، ص1798

 بدون معرفت، عبادت نیست .      

*******************************

امام رضا(ع) می‌فرماید: «اول عبادة الله معرفته»؛ میزان الحکمه، ج3، ص1798

 ‌اولین مرحله عبادت خداوند، شناخت اوست. 

**************

عن مولانا الکاظم علیه السلام : إن لقمان قال لابنه : یا بُنی : اِنّ الدنیا بحرٌ عمیق قد غرق فیها عالم کثیر فلتکن سفینتک فیها تقوی الله و حَشوها الایمان و شِراعها التوکل و قَیَّمُها العقل و دلیلها العلم . الکافی، ج۱، ص۱۶

 

 (( همانا دنیا دریایی ژرف است در این دریای عمیق مردمان بسیاری هلاک شده اند اگر میخواهی در این دنیا غرق نشوی باید کشتی تو تقوا و اندرون کشتی ایمان{شناخت} و بادبان کشتی تو توکل و ناخدای آن عقل ، و راهنمای آن علم باشد))

« آفرینش انسان برای چه؟ »

****************************هدف از آفرینش شناخت است

امام حسین علیه السلام:

أیُّهَا النّاسُ ! إنَّ اللّهَ جَلَّ ذِکرُهُ ما خَلَقَ العِبادَ إلّا لِیَعرِفوهُ ، فَإِذا عَرَفوهُ عَبَدوهُ ، فَإِذا عَبَدوهُ استَغنَوا بِعِبادَتِهِ عَن عِبادَةِ مَن سِواهُ؛

اى مردم! خداوند بزرگِ بِشْکوه، بندگانش را نیافریده، جز براى آن که او را بشناسند و چون او را شناختند، عبادتش کنند و چون عبادتش کردند، با عبادت او، از عبادت جز او، بى نیاز شوند

علل الشرائع : ص ۹ ح ۱/ گزیده دانشنامه امام حسین علیه السلام ص 923